- En África abondan os exemplos de explotación masiva de bens naturais por parte de grandes compañías e grupos estranxeiros. Os beneficios multimillonarios que xera ese negocio non reverten na vida das poboacións locais. Pola contra, contribúen a acrecentar a súa pobreza, ademais de alimentar guerras, guerrillas e corrupción política e civil, o cóctel que está detrás da maioría dos movementos migratorios que teñen a súa orixe no continente como o que estes días estase a vivir nas Canarias.
- A mostra pode visitarse tamén de forma virtual, a través da web de Acampa redeacampa.org ou da plataforma www.peopleartfactory.com
Ao longo e ancho do continente africano abondan os exemplos de explotación masiva de recursos por parte de grandes compañías e grupos estranxeiros, cuxos beneficios multimillonarios lonxe de reverter na calidade de vida das poboacións locais, profundan na súa pobreza, ademais de alimentar guerras, guerrillas e corrupción política e civil. É dicir, o cóctel que está detrás da maioría dos movementos migratorios que teñen a súa orixe en África, como o que estamos a ver estes últimos meses cara ás Canarias. A exposición Espolio, que ocupa a fronte dos Xardíns de Méndez Núñez da Coruña ata o próximo 14 de decembro, dentro da IV edición de Acampa pola Paz e o Dereito a Refuxio, achéganos a algunhas destas prácticas de saqueo de bens: a extracción de coltán na República Democrática do Congo, os pozos petrolíferos do Delta do Níxer ou os fosfatos no Sahara Occidental ocupado por Marrocos. As exposicións asínanas os fotoxornalistas Judith Prat, Akintunde Akinleye, e Luís de Vega, respectivamente. A mostra pode visitarse tamén virtualmente a través a web da rede Acampa www.redeacampa.org ou da plataforma www.peopleartfactory.com
A gran riqueza natural do Congo é tamén a súa condena. O subsolo deste país africano é rico en boa parte dos minerais necesarios para a fabricación da maioría das novas tecnoloxías. Alberga, por exemplo, o 80 por cento das reservas mundiais de coltán, un mineral fundamental para o desenvolvemento da telefonía móbil, a fabricación de computadores, de armas intelixentes e para a industria aeroespacial. Multinacionais de todo o mundo benefícianse da extracción deste “mineral de sangue” e outros recursos como o cobalto, favorecendo ao mesmo tempo a proliferación de multitude de grupos armados, financiados e ao servizo destes intereses e que están detrás do conflito e a violencia que arrasa o país desde hai décadas. As fotos de Judith Prat mostran a realidade e as condicións extremadamente duras e perigosas nas que traballan os mineiros, moitos desprazados internos e mesmo cativos. As xornadas de traballo sobrepasan as 17 horas diarias, cuando no máis, e os xornais apenas chegan aos 7 dólares Un grupo de familias afectadass denunciaron en Estados Unidos a grandes empresas tecnolóxicas como Apple, Google, Microsoft, Dell ou Tesla polo uso de traballo infantil forzado e a morte de nenos en minas da República Democrática do Congo.
“Deus negro”
O contraste entre beneficios multimillonarios e a pobreza extrema en África tamén está presente na mostra que asina o fotoxornalista nixeriano Akintunde Akinleye. As súas instantáneas reflicten a extracción de petróleo no Delta do río Níxer, unha actividade que leva desde os anos sesenta reportando miles de millóns de dólares de beneficio a petroleiras estranxeiras e ás elites nixerianas. Mentrés, as poboacións locais seguen na máis absoluta pobreza, á vez que son testemuñas de como os pozos e o transporte do cru, do “deus negro”, devasta as súas terras ancestrais. Akinleye é o autor da icónica fotografía dun home que limpa a feluxe da cara no lugar da explosión dun oleoduto en Lagos, en decembro 2006, e que custou a vida de 269 persoas. A imaxe recibiu no ano 2007 o prestixioso premio World Press Photo.
Máis preto de nós, non só xeograficamente, xa que se trata da última colonia española, é o caso da explotación de recursos no Sahara Occidental, cuxa riqueza económica está na base da ocupación marroquí de boa parte deste territorio hai xa 45 anos (marcha verde). Un conflito irresoluto desde entón, ante a falta de acción da comunidade internacional, e de España en particular, que se reavivou nas últimas semanas. As imaxes do fotoxornalista español, Luis de Vega, mostran a situación tanto dos saharauís que viven nos territorios ocupados, vítimas da represión de Marrocos, como das miles de persoas refuxiadas que habitan, desde fai case medio século, os campos de Tinduf (Alxeria), no medio do deserto. Namentres, Marrocos leva case cinco décadas espoliando os recursos dos territorios ocupados, ricos en fosfatos e pesca. Ata a area do deserto, usada para a rexeneración de praias e a construción no noso país, é un próspero negocio para o país ocupante. De todas estas actividades benefícianse tamén grandes empresas españolas. Nunha das fotografías que se exhiben na mostra pode verse o longo muro (calcúlase que mide entre 2.000 e 3.000 quilómetros) que o Reino alauí ten construído ao longo dos anos para separar a zona da ex colonia controlada por Rabat da zona baixo control da Frente Polisario.
Judith Prat/ Coltán
A fotógrafa aragonesa Judith Prat traballou nos últimos anos documentando conflitos e situacións sociais en África, Oriente Medio e América Latina. O seu obxectivo captou as consecuencias da extracción de petróleo no Delta do Níxer, a violencia de Boko Haram no nordés de Nixeria e a vida dos traballadores agrícolas mexicanos en Estados Unidos. Tamén documentou o drama da poboación siria en busca de refuxio, o feminicidio en Ciudad Juárez (México), o conflito no Kurdistán e, máis recentemente, a pandemia do Covid-19 en España. Judith Prat, que forma do Colectivo 4F de mulleres fotógrafas, obtivo no ano 2017 o Premio Artes&Letras de fotografía e os seus traballos foron premiados en numerosos festivais e concursos internacionais. Publica en numerosas revistas e medios de comunicación españois e estranxeiros como o New York Times, Al Yazeera, The Guardian, Vice, Woz, O Mundo, O Confidencial e O Xornal, e as súas fotografías expuxéronse, ademais de en España, en cidades como Quebec, Moscova ou Avignon.
Akintunde Akinleye/ Refinerías do Delta Bush
Akintunde Akinleye traballa para a axencia Reuters en Nixeria, o seu país natal. Foi o primeiro fotógrafo nixeriano en recibir o prestixioso premio World Press Photo. En 2012, Akintunde Akinlenye foi nomeado ao premio de fotografía Prix Pictet sobre sustentabilidade polo seu traballo “Delta, unha zona húmida en fuga”. O fotógrafo nixeriano asistiu a conferencias e seminarios sobre fotografía editorial e documental en Etiopía, Kenya e Lagos, e realizou presentacións do seu traballo e artigos na Universidade de Stanford nos Estados Unidos, Amsterdam e outras das cidades máis importantes do mundo. Actualmente adícase a proxectos relacionados coa cultura e as tradicións africanas.
Luis de Vega/ Os dous lados do muro
O fotógrafo e xornalista sevillano Luis de Vega achéganos en Acampa 2020 á realidade dun dos conflitos máis esquecidos do mundo: o que mantén o pobo saharauí pola súa independencia e a recuperación das súas terras, obxecto tamén dun espolio salvaxe de recursos: pesca, fosfatos, area…, do que se benefician os ocupantes. De Vega traballou durante as últimas dúas décadas nunha trintena de países. Durante esta dilatada traxectoria documentou desde a crise do Sáhara, as Primaveras Árabes de Alxeria, Marrocos e Libia; os movementos migratorios entre África e Europa e a guerra de Iraq, ata o conflito entre Palestina e Israel, o éxodo dos albaneses de Kosovo desde a fronteira de Macedonia e a crise dos refuxiados entre Hungría e Serbia.
Comentarios Recentes